از گذشته های دور در فرهنگ های مختلف بشری کارکرد قلب در بدن انسان پرسش برانگیز بوده و وظائف مختلفی به این عضو نسبت داده شده است. در قرآن کریم نیز قلب از جمله اندام هایی از بدن انسان است که نامش ذکر و طیف گسترده ای از واکنش های هیجانی و عاطفی یا کنش های عقلانی و معرفتی به آن منتسب می شود. این توصیف سبب شده است از نگاه مفسران مسلمان، تطبیق مفهوم قرآنی قلب با عضو صنوبری درون سینه همواره امکان پذیر به نظر نرسد و این گونه، در گذر زمان درک های دیگری هم از این مفهوم قرآنی بازنموده شود. در این مطالعه بنا داریم زمینه های کاربرد این انگاره را در قرآن کریم بازشناسیم و دریابیم انگاره قرآنی قلب، احیانا امتداد کدام یک از انگاره های باستانی است؛ یا به بیان بهتر، چه نسبتی با انگاره های رایج در فرهنگ های دیگر بشری در این باره دارد. چنان که خواهیم دید، انگاره قرآنی قلب از یک سو تشابه معناداری با انگاره قلبی دارد که در عهد عتیق بازتابیده است و از دیگر سو، می توان آن را ملتقای انگاره های ایرانی، یونانی و اسرائیلی دانست.

در این نوشتار تحول سیمای «ایزد وای» و تکامل دلالت های مفهومی منسوب به وی مورد بررسی واقع شده است. ابتدا «سیمای وای» در اساطیر هند و ایرانی وارسی شده، و بعد چگونگی اخلاقی شدن این ایزد و دگردیسی او در منابع اوستایی مورد تحلیل قرار گرفته است.بعد از آن شرحی درباره ایزدان همسان با وای به دست داده می شود. یعنی از همسانی ها و تفاوتهای وای با ثواشه، رام و دیوهایی مانند استویدات سخن به میان می آید.شواهدی برای مربوط دانستن اصطلاح عامیانه «وای بر تو/ ای وای» با این ایزد ارائه می شود. آن گاه درباره نقش میانجی گرانه ایزد باد و خویشکاری او به عنوان نیرویی که میان آسمان و زمین حایل است، شرحی به میان می آید. در نهایت دلالت های افسانه آمیز وابسته به مفهوم باد که در عصر اسلامی وجود داشته و در تفسیرهای قرآن راه یافته است، تحلیل می شود.

تبارشناسی چیست؟ جستاری دربارۀ برخی ملاحظات نظری-روشی پیرامون روش تبارشناسیچکیدهمواجهه با تاریخ و تاریخ نگاری در اغلب اوقات مواجهه ای موزه ای و رویدادی است. به عبارت دیگر، تاریخ بیش از آنکه جریانی حاضر در اینجا و اکنون فهمیده شود همچون چیزی از سر گذشته و پایان یافته فهمیده می شود که از ما دور است و همچون موزه ای آنجا افتاده است و سرشار است از اشیا و رویدادهای جالب توجهی که می توان آن ها را تماشا کرد یا از آن ها پند گرفت. مقاله حاضر با هداف توصیف و توضیحی از روش تبارشناسی است. بدین منظور ابتدا تلاش می شود از جایگاه و ضرورت این افق نظری-روشی بحث شود. سپس زمینه های نظری این رویکرد در سه لحظۀ نیچه، وبر و آلتوسر مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن با تمرکز بر دو اثر میشل فوکو تلاش می شود که اصول این نظری-روش توضیح داده شوند و در مرحلۀ نهایی تلاش می شود برخی از خطاهای رایج در فه این رویکرد مورد بررسی قرار گیرند. اصول مورد تأکید در جستار حاضر بدین ترتیبند: تبارشناسی توضیح رویداد با رویداد یا پی گرفتن زنجیره ای از رویدادها نیست. تبارشناسی صرفاً به گسست ها نمی پردازد. تبارشناسی تاریخ اندیشه نویسی نیست. تمایز گفتمان-ناگفتمان مهم است. تبارشناسی نظام آرشیوی و اسنادی خود را خلق می کند. تبارشناسی با ایدۀ رهایی نسبت دارد. کلیدواژگان: تبارشناسی، گفتمان، تاریخ نگاری،

تحلیل تاریخ، فرهنگ و تمدن جوامع گوناگون بدون توجه به تبارشناسی قومی و سپس بررسی و تفحص در حیات تاریخی آن جوامع ممکن نیست. دوره مغول از جمله ادواری است که درباره آن، منابع مهم و مفیدی چه به لحاظ کمی و چه از حیث کیفی وجود دارد و مطالعات و تحقیقات بسیاری نیز در مورد این دوره انجام گرفته است. ولی هیچ گاه از چگونگی شکل گیری و ظهور این قبایل و به هم پیوستگی تدریجی آنها و ایجاد حکومتی محلی و سپس گسترش و انبساط آن در خود مغولستان، و سرانجام چگونگی تشکیلات جامعه مغول قبل از حملات چنگیزخان بحثی به میان نیامده است. اگر زبان را به عنوان معیار مشخص قومی قبول کنیم، در این مقاله، اقوام و قبایل جنگجویی که از ابتدای تاریخ در سرزمینی به نام مغولستان زندگی می کردند، معرفی شده است؛ اقوامی که اکثرا لهجه مغولی داشته اند و می توان آنان را مغول محسوب کرد. آشنایی با ساکنان قدیم مغولستان، راه را برای شناخت ساکنان بعدی آن هموار می سازد.

یکی از عرصه هایی که سنت به مفهوم عام و سنت نبوی به مفهوم خاص آن بدان اهتمام ورزیده، عرصه طب و بهداشت تن و روان است. در این مقاله تلاش بر این است که به سوالاتی که در زمینه اعتبار این روایات مطرح است، پاسخ داده شود، نظیر: روایات طبی با توجه به منبع و سند آنها در چه درجه ای از اعتبار قرار دارند؟ با فرض اعتبار منبع و صحت سند روایات طبی، معیار اعتبار آنها چیست؟ به عبارت روشن تر آیا این دست از روایات را باید بسان روایات فقهی از روی تعبد پذیرفت یا آن که مبنای پذیرش آنها اثبات پذیری بر اساس دستاوردهای قطعی علم است؟ آیا اساسا عرصه هایی همچون طب و بهداشت در قلمرو دین و رسالت پیامبر اکرم (ص) می گنجد یا نه؟ آیا با توجه به روایات طبی می توان قلمرو دین را تعریف کرد.

قرآن ریسمان محکم الهی، وسیله ایمنی بخش و حجت خدا بر مخلوقات است. خداوند پیمان عمل کردن به قرآن را از بندگان خود گرفته است. عمل به دستورات این کتاب مقدس در سایه فهم معانی آن امکان پذیر است. فهم و دریافت معانی دقیق قرآن مجید مانند هر متن معنادار دیگری در اولین گام، خود نیازمند رمزگشایی از واژگانی است که چون حلقه هاییک زنجیر کنار هم قرار می گیرند، تا آن کلام را موجودیت بخشند.براین اساس، در پژوهش حاضر کوشش شده است، با عنایت به کاربردهای واژه قرآنی «صلاه» و بررسی دقیق آنها در قرآن مجید و شعر جاهلی، سیر تطور معنایی آن در زبان های سامی و از جمله زبان عربی و خاستگاه واژه و ریشه شناسی آن بررسی شود. علاوه بر این، دیدگاه های تفسیریدر این خصوص نیز بررسی می شود و در پایان با توجه به بررسی های انجام شده، برابرنهاده های این واژه، اعم از اینکه ناقص یایییا واوی باشد، در پنج بخش «طلب میل و توجه»، «حسن ثناء و تمجید»، «عبادت مخصوص نماز»، «اطاعت و پیروی» و «دخول و ملازمت» پیشنهاد می شود. همچنین مفهوم «ملازمت و انعطاف» در تمامی مشتقات این واژه از قبیل «تصلیه»یا «إقامه الصلوه» مشترک است.